4. Międzynarodowy Konkurs Wiolonczelowy im. Krzysztofa Pendereckiego

Drodzy Goście,

Muzyka Krzysztofa Pendereckiego stała się inspiracją do powstania konkursu, który jest wspaniałą płaszczyzną pozwalającą na wymianę poglądów i doświadczeń związanych z odkrywaniem sensu i znaczenia w muzyce. Poprzez zaznajamianie się z nowymi utworami poznaje się lepiej kulturę danego kraju i w ten sposób rozwija własną osobowość wzbogacając ją o nowe wartości duchowe. Wszyscy młodzi artyści, biorący udział w przygotowaniach do konkursu już odnieśli sukces, zgłębiając nowe obszary najdoskonalszej ze wszystkich sztuk – muzyki.

Życzę wszystkim, którzy zaszczycili nas swą obecnością, aby pobyt w naszym pięknym mieście dostarczył niezapomnianych wrażeń i pozostał na długo w pamięci. Mam nadzieję, że dla wszystkich uczestników aktywny udział w 4. Międzynarodowym Konkursie Wiolonczelowym im. Krzysztofa Pendereckiego stanie się pomostem do rozwoju ich kariery artystycznej.

prof. dr hab. Zdzisław Łapiński
Przewodniczący Jury Konkursu

Akademia Muzyczna im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie kultywuje pamięć o swoim Patronie. Znakomitym tego przykładem jest Międzynarodowy Konkurs Wiolonczelowy im. Krzysztofa Pendereckiego, organizowany przez AMKP co 5 lat w nawiązaniu do okrągłych rocznic urodzin Mistrza – w Krakowie, mieście w którym żył i tworzył. Wiolonczela była ulubionym instrumentem tego kompozytora, darzył ją szczególnym sentymentem. Jesteśmy przekonani, że tegoroczna, czwarta edycja Konkursu stanie się prawdziwym świętem muzyki wiolonczelowej, przyciągnie do Krakowa talenty z całego świata, przyniesie uczestnikom Konkursu wiele niezapomnianych wrażeń i otworzy im drzwi do dalszej wspaniałej kariery artystycznej.

prof. dr hab. Wojciech Widłak
Rektor Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie

Patronat Honorowy
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy

Współorganizacja konkursu –
Orkiestra Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa Sinfonietta Cracovia

Mecenas konkursu
– PKN ORLEN

Cieszę się, że Sinfonietta Cracovia dołącza do grona Organizatorów konkursu. Wszak nasza Orkiestra słynie z interpretacji dzieł Krzysztofa Pendereckiego, mentora i patrona wielu przedsięwzięć Sinfonietty. 90. rocznicę urodzin Krzysztofa Pendereckiego zaznaczamy międzynarodową trasą koncertową Mistrza współorganizowaną przez prestiżową agencję Harrison Parrot. Mam poczucie, że zwłaszcza teraz ważne jest nasze zaangażowanie w żywą pamięć o Nim i w projekty, gdzie muzyka Pendereckiego spotyka nowe pokolenia. Zaangażowanie Sinfonietty Cracovii w konkurs wiolonczelowy jego imienia stanowi znakomite dopełnienie naszych dotychczasowych działań i otwiera drogę do strategicznej współpracy Akademii Muzycznej z miejską orkiestrą.

Agata Grabowiecka
Dyrektorka Orkiestry Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa Sinfonietta Cracovia

Mecenat kultury to bardzo ważny element społecznego zaangażowania ORLENU. Od lat wspieramy m.in. Teatr Wielki – Operę Narodową, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina oraz Muzeum Narodowe w Warszawie. Stale poszukujemy nowych, interesujących inicjatyw, które wpisują się w cele działalności sponsoringowej koncernu. Taką inicjatywą jest Międzynarodowy Konkurs Wiolonczelowy im. Krzysztofa Pendereckiego. To impreza o ogromnym potencjale promocji – nie tylko muzyki swojego wybitnego patrona, ale całej polskiej kultury. Konkurs pozwala odkrywać nowe muzyczne talenty i zapewnia najzdolniejszym uczestnikom dobry strat do międzynarodowej kariery. Mam nadzieję, że tegoroczna edycja okaże się pod tym względem szczególnie udana, zapewniając niepowtarzalne emocje nie tylko wykonawcom i członkom jury, ale również miłośnikom muzyki z całego świata.

Daniel Obajtek
Prezes Zarządu ORLEN SA.

Krzysztof Penderecki

Epoka Krzysztofa Pendereckiego

Krzysztof Penderecki (1933-2020) – kompozytor, dyrygent, pedagog, humanista. Postać znacząca dla wysokiej kultury muzycznej drugiej połowy XX i pierwszych dekad XXI wieku. Jego dzieła – od tych sonorystycznych, w których zaproponował nowe rodzaje brzmień i innowacyjne sposoby zapisu – poprzez opery czy dramaty muzyczne, koncerty instrumentalne i monumentalne symfonie – po utwory kameralne, w których realizował ideę claritas – zmieniły oblicze muzyki światowej i na stałe weszły do kanonu sztuki. Laureat 146. nagród i wyróżnień, doktor honoris causa 39. uczelni, rektor Akademii Muzycznej w Krakowie (w latach 1972-1987) i jej profesor, twórca Europejskiego Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego oraz założyciel unikatowego arboretum w Lusławicach. Jego imię nosi – od stycznia 2022 roku – Akademia Muzyczna w Krakowie, dla której, w latach żelaznej kurtyny, stanowił ochronny politycznie i etycznie – „parasol”.

● Kompozytorska strategia: zaskakiwanie

„[…] Penderecki zaskakuje. Jednych wprawia w zachwyt, u drugich wywołuje konsternację. Jest przy tym mistrzem w znajdowaniu alibi dla swego postepowania”* – tak pisał Mieczysław Tomaszewski, jeden z egzegetów muzyki twórcy Trenu. Ofiarom Hiroszimy. Tymi słowami otwierał serię siedmiu zeszytów, składających się na publikację Twórczość Krzysztofa Pendereckiego. Od genezy do rezonansu, łączącą różnych autorów, mierzących się z fenomenem postawy i muzyki kompozytora (Akademia Muzyczna w Krakowie, 2008-2013). Droga twórcy Polymorphii (1961) wiodła od buntu wobec zastanego kanonu sztuki dźwięków po reinterpretację tradycji; od bycia u steru awangardy po odczytywanie dziedzictwa romantyzmu na nowo. Na spotkaniu w Akademii Muzycznej w Krakowie, w 2018 roku (w ramach cyklu „Mistrzowie i uczniowie”), tuż przed swoimi 85. urodzinami, Profesor Penderecki wyjawił: właściwie to całe życie się buntowałem. I przywołał swoją znaną wypowiedź: a prawdziwą sztuką jest bycie i pozostawanie sobą. Warto przypomnieć, że w czasach PRL-u kompozytor podejmował tematy „źle obecne”, zwłaszcza te związane ze sferą sacrum. W monumentalnym Te Deum (1980) śpiew chóru z cytatem pieśni Boże, coś Polskę z frazą Ojczyznę wolną, racz nam wrócić, Panie odbierano w kategoriach manifestu wolności. Już w latach 60-tych i 70-tych XX wieku autora Pasji według św. Łukasza (1966) uznano na zachodzie Europy za najbardziej wolnościowego kompozytora zza żelaznej kurtyny. Podkreślano, iż Krzysztof Penderecki to – od czasów Fryderyka Chopina – twórca najbardziej „polityczny”, gdyż w dźwiękach komponuje wolną Polskę.

● Z idei dialogu

Fundamentem postawy estetycznej Pendereckiego stała się idea dialogu – spotkania wartości różnych. W przestrzeni ekumenizmu i kulturowej dialogiki zrodził się monumentalny dyptyk Jutrznia (1970-71): przedstawiciel „Zachodu” wychodził w geście pojednania w stronę ludzi „Wschodu”. Z idei dialogu powstały także, między innymi, Pieśń Cherubinów (1986) czy Kadisz (2009) – ta druga kompozycja zrodzona z bolesnej pamięci Holocaustu i przestrogi dla pokoleń: „pamiętaj”. Twórca Sekstetu (2000) czy Concerto grosso na trzy wiolonczele i orkiestrę symfoniczną (2001) mawiał o sobie, że jest „hybrydą”: jego rodzina wywodziła się z kresów, babka ze strony ojca miała pochodzenie ormiańskie, a dziadek był spolonizowanym Niemcem. Moim domem jest kultura śródziemnomorska, która powstała z połączenia różnych światów – wyznawał autor Raju utraconego (1976-78) czy Creda (1997-98). Tym można tłumaczyć obecny w jego muzyce dialog tradycji i nowoczesności czy zachodniej racjonalności (myślenie formą, założoną a priori) i wschodniej emocjonalności (na pierwszym planie: intensywna ekspresja). Sztuka dźwięków była dla twórcy Raju utraconego – przesłaniem, kierowanym ku odbiorcy. Miała nie pozostawiać go obojętnym na poruszane w niej tematy, ich emocjonalną temperaturę; pobudzać wyobraźnię, prowokować do myślenia – wszystko po to, aby współuczestniczyć w świadomie wywołanym afekcie i efekcie.

● Natura i Kultura

Krzysztof Penderecki lubił posługiwać się metaforami labiryntu i drzewa. Każda twórczość jest poszukiwaniem, a ciągłe wędrowanie staje się ważniejsze od znalezienia drogi – twierdził. Chciał, żeby taka „poszukująca” była kompozytorska twórczość, zakorzeniona, jak drzewo, podwójnie – i w ziemi, i w niebie. Regina Chłopicka zatytułowała swoją książkę znacząco: Krzysztof Penderecki między sacrum a profanum (2000). Kusi mnie jedno i drugie – tłumaczył przekornie kompozytor. Dał temu wyraz, między innymi, w swoich operach: wystarczy postawić naprzeciw siebie dramatyczną Czarną maskę (1984-86), wizję wszechogarniającego tańca śmierci i „błazeńsko-patafizycznego” Ubu króla (1991), w której kompozytor, nie cytując in crudo, parodiuje style zadomowione w dziejach teatru muzycznego.

● W kręgu tematów wielkich. Zaangażowanie tu i teraz

W kulturze muzycznej Penderecki podejmował tematy wielkie, angażujące człowieka pełnego, włączając się w sposób zaangażowany w sprawy kondycji ludzkiej i świata. Wierny był zasadzie, że twórca nie może być obojętny na to, co dzieje się wokół niego. W Polskim Requiem (1980-2005) pisał dźwiękami trudną historię swego narodu, dając świadectwo, że również współcześnie można tworzyć wielką narrację. Drodze twórczej Pendereckiego nieobce stały się momenty zwrotne – dla niektórych zaskakujące. Kiedy napisał Pasję według św. Łuksza (1966), mierząc się z gatunkiem Bachowskim, stwierdzono, że zdradził awangardę, którą wcześniej współtworzył. Później on – świetnie czujący się w szeroko-zakrojonej symfonicznej formie – stał się czułym lirykiem, inspirację znajdując w fakturze przejrzystej niczym niezmącona woda, jak w poruszającym Kwartecie na klarnet i trio smyczkowe (1993), uosabiającym jego muzykę domową.

● Mistrz dramaturgii

Autor VIII Symfonii „Pieśni przemijania” (2007), symfonii o ukochanych drzewach, uważał, że projektowanie kompozycji jest jak komponowanie przestrzeni ogrodu. Wystarczy popatrzeć na kolorowe szkice twórcy – konstrukty pierwszych kompozytorskich pomysłów, ujawniające logikę z góry założonego planu utworu. Penderecki myślał całością, procesem napięć i odprężeń, konsekwentnym dążeniem do mocnych – ekspresywnych kulminacji. Dla cyklu Powiało na mnie morze snów. Pieśni zadumy i nostalgii (2010) dokonał świadomego wyboru z ponad kilkuset przestudiowanych tekstów poetyckich poetów polskich, choć uważał, że język rodzimy nie jest tak melodyjny, jak na przykład niemiecki. W sercu tego cyklu umieścił słynny passus z poematu Cypriana Kamila Norwida: „Byłem u Ciebie w te dni przedostatnie…”, utrwalony w polskiej zbiorowej pamięci emocjonalnej.

● Duchowy wymiar muzyki

W rzeczywistości „przebodźcowanej” Krzysztof Penderecki apelował o wsłuchanie się w swój świat wewnętrzny. Nie sposób pominąć duchowego wymiaru, stale obecnego w utworach kompozytora. Znane są jego słowa, odsłaniające fundament twórczego światopoglądu oraz etosu artysty, iż jego muzyka wyrasta z korzeni głęboko chrześcijańskich i dąży do odbudowania przestrzeni metafizycznej, którą strzaskały XX-wieczne kataklizmy. Podkreślał też, że od początku pisze muzykę własną, stwarzając język, którym – niczym retor – może komunikować się z odbiorcą, odwołując do kulturowej pamięci emocjonalnej. Głosił potrzebę syntezy jako lekarstwa na dojmujące uczucie rozpadu świata. 29 marca 2020 roku, wraz z jego śmiercią, minęła pewna epoka. Była ona, w znaczącym stopniu, epoką Krzysztofa Pendereckiego, który ocalił myślenie o muzyce w kategoriach wartości.

Małgorzata Janicka-Słysz

* M. Tomaszewski, Penderecki w: Twórczość Krzysztofa Pendereckiego. Od genezy do rezonansu.Interpretacje pod redakcją Mieczysława Tomaszewskiego, tom I – Początki i mocne wejście, Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków 2008, s.11

Program

Termin Konkursu

Konkurs odbędzie się w dniach 26.11 – 4.12.2023 r. w Krakowie

Jury Konkursu

Skład Jury, pod honorowym przewodnictwem Pani Elżbiety Pendereckiej, stanowią wybitni polscy i zagraniczni wiolonczeliści.

Obradom Jury przewodniczył będzie Profesor Zdzisław Łapiński.

Skład Jury

Regulamin prac Jury określa i przyjmuje Jury podczas swojego posiedzenia. Decyzje Jury są ostateczne, nieodwołalne i niezaskarżalne.

Warunki uczestnictwa

4. Międzynarodowy Konkurs Wiolonczelowy im. Krzysztofa Pendereckiego przeznaczony jest dla wiolonczelistów w wieku od 16 do 30 lat (tj. urodzonych w latach 1993-2007).

W celu zgłoszenia uczestnictwa w Konkursie Kandydaci powinni:

A. Przesłać poprzez panel rejestracyjny dostępny na stronie pendereckicello.amuz.krakow.pl do dnia 31 sierpnia 2023 nastepującą dokumentację:

1. Wypełnioną Kartę Uczestnictwa

2. Nagranie video nastepujących utworów:

Johann Sebastian Bach

Preludium z dowolnej Suity na wiolonczelę solo

Ludwig van Beethoven

Sonata A-dur op. 69 cz.I Allegro ma non troppo

Krzysztof Penderecki

Aria z Suity na wiolonczelę solo

3. Fotografię kandydata w formie elektronicznej

4. Życiorys artystyczny kandydata w formie elektronicznej w języku polskim lub angielskim

5. Opłatę eliminacyjną, w wysokości 100 zł (dotyczy wszystkich uczestników eliminacji), wpłaconą na konto bankowe Konkursu:

AKADEMIA MUZYCZNA im. KRZYSZTOFA PENDERECKIEGO w KRAKOWIE

Bank Pekao S.A. III O/Kraków

41 1240 2294 1111 0000 3708 8240

SWIFT: PKOPPLPW

B. Kandydaci zobowiązani są do potwierdzenia swojego uczestnictwa w Konkursie i dokonania do dnia 10.11.2023 r. opłaty konkursowej w wysokości 400 zł.

Opłata ta dotyczy uczestników zakwalifikowanych do Konkursu.

C. Uczestnicy zobowiązani są do stawienia się na losowanie w kolejności uczestnictwa w Konkursie w dniu 26.11.2023 r. z aktualnym dokumentem potwierdzającym tożsamość i datę urodzenia.

D. Kandydaci wyrażają zgodę na rozpowszechnianie swojego wizerunku związanego z udziałem w Konkursie, w szczególności poprzez wykorzystywanie fotografii.

E. Uczestnictwo w Konkursie jest równoznaczne z akceptacją wszystkich postanowień Regulaminu Konkursu.

Kwalifikacja uczestnictwa w Konkursie

1. Na podstawie nadesłanych formularzy zgłoszeniowych oraz nagrań muzycznych, do udziału w Konkursie dopuszczonych zostanie maksymalnie 45 Uczestników.

Kwalifikacji kandydatów dokona specjalnie powołana przez organizatorów Komisja.

O decyzji Komisji organizatorzy Konkursu zobowiązują się powiadomić wszystkich kandydatów w terminie do 15.09.2023r.

Decyzje Komisji nie mogą być kwestionowane, tym samym organizatorzy Konkursu nie są zobowiązani do udzielania wyjaśnień.

2. Do II etapu zostanie dopuszczonych nie więcej niż 12 uczestników

3. Do III zostanie dopuszczonych nie więcej niż 4 uczestników.

Wymagania programowe

Konkurs składa się z trzech etapów:

I Etap

W ramach I etapuUczestnik zobowiązany jest wykonać następujące utwory z pamięci:

1. Krzysztof Penderecki

Per Slava lub Violoncello totale

2. Recital (ok.20 min)

a. Program powinien zawierać utwory wyłącznie na wiolonczelę solo

b. Program powinien zawierać przynajmniej jedną kompozycję J.S.Bacha lub M.Regera

c. Dopuszcza się wykonywanie części sonat czy utworów cyklicznych

II Etap

W ramach II etapu Uczestnik zobowiązany jest wykonać następujące utwory:

1. Krzysztof Penderecki

Suita na wiolonczelę solo (minimum trzy części)

(może być wykonany z nut)

2. Recital (ok.40 min)

a. Program powinien być zróżnicowany stylistycznie.

b. Dopuszcza się wykonywanie części sonat czy utworów cyklicznych

(program musi być wykonany z pamięci)

Kolejność wykonywanych utworów jest dowolna

III Etap

W trzecim etapie uczestnik musi wykonać dwa koncerty:

1. Krzysztof Penderecki

Concerto per viola wersja na wiolonczelę i orkiestrę kameralną (Ed. Schott)

(może być wykonany z nut)

2. Jeden z następujących koncertów:

Luigi Boccherini – Koncert B-dur G.482

Joseph Haydn – Koncert C-dur Hob.VIIb:1

Joseph Haydn – Koncert D-dur Hob.VIIb:2

Anton Kraft – Koncert C-dur

(musi być wykonany z pamięci)

Finalistom towarzyszyć będzie Orkiestra Sinfonietta Cracovia pod dyrekcją Katarzyny Tomali-Jedynak

Wszelkie zmiany w repertuarze uczestnika nadesłane po terminie zgłoszenia będą akceptowane wyłącznie do 14.10.2023r.

Każda zmiana wymaga potwierdzenia przez Organizatorów Konkursu.

Akompaniament

Organizatorzy Konkursu zapewniają uczestnikom II etapu akompaniatorów.

Uczestnicy nie mają prawa kwestionować akompaniatorów przydzielanych przez organizatorów Konkursu. Uczestnicy mogą przyjechać z własnymi akompaniatorami, ponosząc koszty ich podróży i zakwaterowania we własnym zakresie.

Każdemu uczestnikowi gwarantuje się 90-minutową próbę z akompaniatorem.

Szczegółowy plan prób z akompaniatorami zostanie podany przez organizatorów po I etapie Konkursu.

Uczestnicy zakwalifikowani do III etapu mają zagwarantowaną 60-minutową próbę z orkiestrą.

Laureaci

IV Międzynarodowy Konkurs Wiolonczelowy im. Krzysztofa Pendereckiego 2023

Wyniki

I nagroda – Vilém Vlček (Czechy)

II nagroda – Sang Hyeok Park (Republika Korei)

III nagroda – Maria Salvatori (Włochy)

IV nagroda – Cyprien Lengagne (Francja/Szwajcaria)

Nagrody Specjalne:
– Nagroda Specjalna im. Krzysztofa Pendereckiego za najlepsze wykonanie koncertu – Vilém Vlček
– Nagroda Specjalna im. Elżbiety i Krzysztofa Pendereckich za najlepsze wykonanie utworu solowego – Cyprien Lengagne
– Nagroda Specjalna ORLEN S.A. dla najlepszego polskiego uczestnika – Krzysztof Michalski

III Międzynarodowy Konkurs Wiolonczelowy im. Krzysztofa Pendereckiego 2018

I nagroda – Hayoung Choi (Republika Korei)

II nagroda – Francesco Stefanelli (San Marino)

III nagroda – Yang Kang (Chiny)

IV nagroda – Bence Bankovi (Węgry)

Nagroda specjalna za wykonanie Koncertu Pendereckiego – Hayoung Choi

II Międzynarodowy Konkurs Wiolonczelowy im. Krzysztofa Pendereckiego 2013

I nagroda – Astrig Siranossian (Francja)

II nagroda – Eun-Sun Hong (Republika Korei)

III nagroda – Woong-Whee Moon (Republika Korei)

Nagroda specjalna za wykonanie Koncertu K.Pendereckiego – Astrig Siranossian

Nagroda specjalna za wykonanie Suity K.Pendereckiego –

Edward Alexander King (Nowa Zelandia)

I Międzynarodowy Konkurs Wiolonczelowy im. Krzysztofa Pendereckiego 2008

I nagroda – Samuli Peltonen (Finlandia)

II nagroda – Wiktor Kociuban (Polska)

III nagroda – Magdalena Bojanowicz (Polska)

IV miejsce – Liang Ning (Chiny)

Kontakt

Organizatorzy

AKADEMIA MUZYCZNA IM. KRZYSZTOFA PENDERECKIEGO W KRAKOWIE
Katedra Wiolonczeli i Kontrabasu

Orkiestra Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa Sinfonietta Cracovia

Biuro Konkursowe

4. Międzynarodowy Konkurs Wiolonczelowy im. K. Pendereckiego, Kraków 2023
Akademia Muzyczna w im. K. Pendereckiego Krakowie
ul. św. Tomasza 43, 31-027 Kraków, Polska
tel.: +48 12 422 44 00
e-mail: pendereckicello@amuz.krakow.pl
WWW: pendereckicello.amuz.krakow.pl